13 maart

In een volle aula van basisschool De Mussenberg gaf Jac Wijnands een lezing over de geschiedenis van onze voor- en achternamen. Hij verwees hierbij naar de beroemde uitspraak van William Shakespeare: ‘What’s in a name?’, een uitdrukking die zoveel betekent als: ‘het gaat er niet om hoe je heet, maar om wie je bent’.

Hij vertelde over het nut, de betekenis, het ontstaan en de ontwikkeling van namen. Talloze voor- en achternamen werden besproken. Speciale aandacht was er voor namen en bijnamen van personen uit Horn.

De meeste voornamen zijn eeuwenoud en hebben hun oorspronkelijke betekenis allang verloren. Sommige namen zijn Germaans, een oude taal waaruit onder meer het Nederlands ontstaan is. Veel voornamen komen uit het Hebreeuws, Grieks en Latijn – de talen van de bijbel. Het zijn dan ook namen die samen met het christendom hier zijn ingevoerd. Vooral heiligen zijn erg belangrijk geweest voor de populariteit van een voornaam. Ook de namen die tegenwoordig veel gegeven worden, zijn vaak verbonden met het christendom.

Vóór 1799 waren achternamen niet gebruikelijk in Nederland. Ze kwamen eigenlijk alleen officieel voor bij edelen omdat het voor hen belangrijk was hun afstamming via hun naam vast te leggen. Om duidelijkheid en eenheid in het systeem van familienamen te krijgen, werd in de tijd van de Franse overheersing (1799-1815) besloten over te gaan op een systeem van achternamen. Iedereen die nog geen familienaam had, moest er een kiezen. Dit systeem, bedacht door Napoleon, kwam niet helemaal van de grond. Veel mensen ondernamen geen actie en lieten hun naam niet inschrijven. Hier kwam definitief verandering in met het invoeren van de burgerlijke stand op 18 november 1811.